Ικτίνου - Ζεύξιδος. Η κατάσταση, τα προβλήματα, η λύση.

Η Ικτίνου και η Ζεύξιδος αποτελούν ένα σταυροδρόμι της πόλης, το οποίο το ζω σχεδόν καθημερινά από τότε που ήμουν 6 χρονών. Δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο και καθημερινό στέκι εδώ και αρκετά χρόνια, από τότε που ένας εκ των παιδικών μου φίλων άνοιξε εστιατόριο (και τώρα καφέ) επί της Ζεύξιδος. Οι συγκεκριμένοι οδοί, αποτελούν εδώ και χρόνια το επίκεντρο ενός προβλήματος, που δεν είναι άλλο από την κατάληψη του δημοσίου χώρου από τραπεζοκαθίσματα. Ένα πρόβλημα που παρατηρείται σε πολλά σημεία της πόλης, αλλά ο ακτιβισμός κάποιων κατοίκων δεν το αφήνει να ξεφύγει από την καθημερινή επικαιρότητα. Έχουν δίκιο οι κάτοικοι ή έχουν δίκιο οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος? Και ποιος είναι ο ρόλος της Τροχαίας και του Δήμου? Δίκιο έχουν, κατ' εμέ και οι δύο μεριές, αλλά το πρόβλημα δημιουργείται όταν η μία μεριά, καταπατά το δίκαιο της άλλης. Στους πεζοδρόμους, ο ΚΟΚ λέει ότι πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο πλάτος ελεύθερο επί μονίμου βάσης για τη διέλευση οχημάτων εκτάκτου ανάγκης. Αυτό δε σημαίνει βέβαια, ότι σε οποιοδήποτε άλλο χώρο πάνω στον πεζόδρομο νομιμοποιείται ο οποιοσδήποτε να αναπτύσσει τραπεζοκαθίσματα. Η κατάληψη των τραπεζοκαθισμάτων ΠΡΕΠΕΙ να γίνεται με γνώμονα την αστική και αρχιτεκτονική διαρρύθμιση του χώρου, έτσι ώστε εκτός από την αδιαπραγμάτευτη ασφάλεια και διελευσιμότητα, να υπάρχει και ένα αισθητικό αποτέλεσμα που να καθιστά όμορφο το χώρο. Η "επίπλωση" του δημόσιου χώρου από τα παρτέρια και τις δενδροδόχους (η οποία παρεμπιπτόντως είναι κακόγουστη και άχρηστη), στην οδό Ζεύξιδος καθιστά εκ των πραγμάτων αδύνατη τη εξασφάλιση αυτού του ελάχιστου πλάτους που απαιτείται από τον ΚΟΚ ακόμα και αν δεν υπήρχαν τραπεζοκαθίσματα, ενώ στην Ικτίνου η χωροθέτηση των παραπάνω (το ίδιο κακόγουστη και άχρηστη), προϋποθέτει την πλήρη απομάκρυνση των τραπεζοκαθισμάτων σε μεγάλο μήκος της οδού για να ικανοποιηθεί ο ΚΟΚ. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, θεωρώντας πως τα τραπεζοκαθίσματα είναι κινητά μέρη και θέλοντας να προστατέψει την ζωντάνια του χώρου με την παρουσία συγκεκριμένου αριθμού τραπεζοκαθισμάτων κρατώντας τις ισορροπίες μεταξύ των καταστημάτων ενέκρινε ένα σχέδιο ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων, βάσει του οποίου εξέδωσε και τις σχετικές άδειες για την οδό Ικτίνου, ενώ στην οδό Ζεύξιδος το έργο του ήταν σχετικά πιο εύκολο γιατί το πλάτος έτσι και αλλιώς δεν εξασφαλίζεται λόγω παρτεριών και δενδροδόχων. Η λύση αυτή που συμφωνήθηκε μεταξύ Δήμου και καταστηματαρχών, δεν ικανοποίησε τους κατοίκους, οι οποίοι ερμηνέυοντας τον νόμο κατά κυριολεξία, θεωρούν πως ακόμα και κινητά να είναι τα τραπεζοκαθίσματα, δεν εξασφαλίζεται ο απαιτούμενος χώρος. Αποτέλεσμα αυτής της ερμηνείας, είναι η καθημερινή σχεδόν αναφορά καταγγελιών στην Τροχαία για παραβίαση του ΚΟΚ, με την Τροχαία να υποχρεώνεται να ανταποκρίνεται στις καταγγελίες. Η απόδοση των ευθυνών εύκολη. Η Τροχαία, κατά τη γνώμη μου, κακώς ερμηνεύει το νομο όπως τον ερμηνεύει, αφού ο Δήμος έχει εγκρίνει τη χωροθέτηση. Ο Δήμος κακώς εκδίδει άδειες, οι οποίες στην πράξη δεν ισχύουν. Οι κάτοικοι κακώς έχουν κηρύξει τον ανένδοτο εναντίον συλλήβδην όλων των καταστημάτων τα οποία έως ένα βαθμό αναβαθμίζουν και δίνουν ζωή στην περιοχή και οι καταστηματάρχες, κακώς θεωρούν ότι ο Δήμος είναι υποχρεωμένος να δίνει άδειες για τραπεζοκαθίσματα σε δημόσιο χώρο επειδή το υγειονομικό δίνει (βάσει μεγέθους κουζίνας και ΜΟΝΟ) τη δυνατότητα για εξυπηρέτηση περισσοτέρων ανθρώπων από αυτές που διαθέτουν στον εσωτερικό τους χώρο. Η πρόταση μου είναι να δρομολογήθεί ΑΜΕΣΑ ένας εκ νέου σχεδιασμός του χώρου που να λαμβάνει υπόψη του: 1) τις απαιτήσεις του νόμου, προκειμένου να εξασφαλίζεται επί μονίμου βάσεως το ελάχιστο απαιτούμενο πλάτος για διέλευση πεζών αλλά και οχημάτων εκτάκτου ανάγκης 2)την καλαισθησία και την ποιοτική αναβάθμιση του πρασίνου και του ανοιχτού χώρου (ακόμα και αν αυτό σε αρκετές περιπτώσεις δώσει την εντύπωση της άνισης μεταχείρισης μεταξύ καταστημάτων, καθώς η κτιριακή υποδομή εκ των πραγμάτων δημιουργεί διαφορετικά δεδομένα ανά κατάστημα) 3) την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων της Ικτίνου. Σε παλαιότερη συνεδρίαση της επιτροπής ποιότητας ζωής του Δήμου, οι ίδιοι οι καταστηματάρχες είχαν προτείνει την ανακατασκευή των οδών Ικτίνου και Ζεύξιδος με δικά τους έξοδα, προκειμένου να λυθεί επιτέλους αυτό το θέμα, που δεν αφήνει κανέναν σε ηρεμία, αλλά και κανέναν δεν εξυπηρετεί. Όταν και αν συμφωνηθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει και οι κάτοικοι να επιδείξουν μία ανοχή μέχρι να ολοκληρωθεί η ανακατασκευή, γιατί αλλιώς και οι κριτές θα γίνουν κρινόμενοι. Έστω και κατ΄ ανάγκη, λόγω των προβλημάτων που προκύπτουν στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους, οι καταστηματάρχες είναι διατεθιμένοι να υλοποιήσουν την προτροπή του Γιάννη Μπουτάρη για "υιοθεσία της γειτονιάς". Θα είναι κρίμα να πάει χαμένη. Ακόμα και αν υπό φυσιολογικές συνθήκες η υιοθεσία της γειτονιας δεν θα πρέπει να γίνεται για ιδιοτελείς σκοπούς, αλλά σε ένδειξη αγάπης για την πόλη που ζούμε. Γιατί η πόλη είμαστε εμείς.

To σημαντικό (αλλά μισό) βήμα του Μαγκριώτη για τα υπόγεια parking και η βιώσιμη ανάπτυξη μέσω ΣΔΙΤ.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο υφυπουργός Υποδομών κ. Μαγκριώτης, έκανε το σημαντικό βήμα και μετέφερε την αρμοδιότητα για κατασκευή υπόγειων parking κάτω από κοινόχρηστους χώρους στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Αυτό όμως είναι το μισό βήμα. Το άλλο μισό, που είναι όμως και το πιο σημαντικό, είναι η εξασφάλιση χρηματοδότησης για την κάλυψη μέρους του κόστους της κατασκευής των parking από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους της περιόδου 2014-2020. Το υπόλοιπο κόστος ασφαλώς και θα καλυφθεί από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό σημαίνει ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) και έτσι πρέπει να λειτουργήσει στην συγκεκριμένη περίπτωση. Πιο αναλυτικά:

Ας πάρουμε για παράδειγμα το κέντρο της πόλης όπου είναι και η μοναδική, προς το παρόν, περιοχή της Θεσσαλονίκης που λειτουργεί η κάρτα κατοίκου. Η κάρτα κατοίκου προσφέρει δωρεάν στάθμευση στους κατοίκους, ΕΦΟΣΟΝ όμως βρεθεί τέτοια θέση παρά την οδό. Και αυτό είναι σαφές σε όλους μας αφού η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη από την προσφορά, γι αυτό και οι μεγάλες καθυστερήσεις στην εύρεση θέσης στάθμευσης στις περισσότερες των περιπτώσεων.

Αν ρωτήσουμε τον κόσμο που ζει στο κέντρο, τι ποσό θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώνουν τον μήνα προεκειμένου να έχουν ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΗ θέση στάθμευσης κοντά στο σπίτι τους, οι απαντήσεις που θα δοθούν θα ποικίλλουν αναλόγως με τα κριτήρια που έχει ο καθένας. Κάποιοι θα πουν ότι δεν είναι διατεθιμένοι να δίνουν ούτε 10€, κάποιοι θα πουν ότι δίνουν και 300€. Ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει αυτή η διαστρωμάτωση στην τιμολογιακή πολιτική, είναι κάτι που μπορεί και πρέπει να μελετηθεί από το Δήμο Θεσσαλονίκης προκειμένου να υπάρχει μία κοινωνική δικαιοσύνη (π.χ. βάσει εισοδηματικών κριτηρίων). Από αυτή τη διαδικασία μπορεί να εξασφαλιστεί η συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα, η οποία θα πηγαίνει στην εταιρία ή όμιλο εταιριών που θα είναι ανάδοχος του έργου κατασκευής ενός τέτοιου υπόγειου parking. Βεβαίως όχι ες αεί, αλλά μέχρι να καλυφθεί η προσφορά του Αναδόχου. Μετά την αποπληρωμή του Αναδόχου, αυτό το ποσό μπορεί να πηγαίνει προς άλλα έργα υποστήριξης της βιώσιμης ανάπτυξης της πόλης.

Όσοι είναι μηχανικοί, γνωρίζουν ότι το συνολικό κόστος κατασκευής (και λειτουργίας) ενός υπόγειου parking είναι μεγαλύτερο (πολύ ή λίγο εξαρτάται από το είδος του έργου) από το ποσό που θα είναι διατεθιμένοι να προσφέρουν οι ιδιώτες (οι κάτοικοι δηλαδή) προς αυτή την κατεύθυνση. Και εδώ μπαίνει η υποχρέωση της εκάστοτε κυβέρνησης να αξιολογήσει τι σημαίνει έργο δημόσιας επένδυσης και ανάπτυξης. Η εκάστοτε κυβέρνηση, λοιπόν, ΠΡΕΠΕΙ να συνεισφέρει με τη διαφορά του ποσού που απαιτείται για το κόστος κατασκευής. Αυτό είναι δημόσια και αναπτυξιακή επένδυση. Η μέχρι τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι με τη συμμετοχή στις επενδύσεις μόνο από τον ιδιώτη, είναι τέτοιος ο οικονομικός προγραμματισμός στην τιμολογιακή πολιτική για να βγει βιώσιμο το έργο, όπου ο απλός κόσμος δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώσει. Κατά συνέπεια, πολλά parking παραμένουν και θα παραμένουν άδεια.

Η συνεισφορά στο κόστος από την πολιτεία με σκοπό τη συγκράτηση των τιμών στάθμευσης σε υπόγεια parking, άρα και τη βιωσιμότητα της επένδυσης, θα δώσει στο Δήμο Θεσσαλονίκης τη δυνατότητα με πολύ μεγαλύτερη ευκολία να μπορέσει να αλλάξει την εικόνα της πόλης. Αφενός θα εξασφαλίζει θέση σταθμευσης στους κατοίκους. Αφετέρου, θα μπορέσει να αποδώσει το χώρο που καταλαμβάνεται ΣΗΜΕΡΑ από τα παρκαρισμένα ΙΧ στους πολίτες είτε μέσω κατασκευής ποδηλατοδρόμων, είτε μέσω διαπλάτυνσης πεζοδρομίων για τις ανάγκες των πεζών αλλά και καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, είτε μέσω πεζοδρομήσεων, είτε μέσω αύξησης των χώρων πρασίνου, είτε μέσω οποιασδήποτε άλλης δράσης που θα έχει ως αποτέλεσμα τη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης.